Thuốc cỏ “cơ chế mới” sau hơn 35 năm: FMC chuẩn bị ra mắt Dodhylex™ (tetflupyrolimet)

1) Vì sao 35–40 năm rồi mới có cơ chế diệt cỏ mới?

Ngành thuốc cỏ đã rất lâu không có “điểm đánh” mới trên cây cỏ. FMC cho biết Keenali™ Complete và Keenali™ GR là hai nhãn sắp bán (đang chờ phê duyệt), mang một cơ chế tác động hoàn toàn mới — lần đầu sau hơn ba thập kỷ. Kế hoạch tại Mỹ: Keenali Complete khoảng năm 2027 và Keenali GR khoảng năm 2028 (tùy hồ sơ EPA).

2) Dodhylex™ là gì, khác gì với thuốc cũ?

• Dodhylex™ là tên thương mại của tetflupyrolimet — một hoạt chất ức chế men DHODH (một “mắt xích” trong con đường tạo vật liệu di truyền cho tế bào). Hiểu nôm na: nó “khóa van” cung cấp vật liệu để cây cỏ nảy mầm và lớn lên, nên đặc biệt hiệu quả ngay từ giai đoạn tiền nảy mầm/ra lá sớm.
• Tổ chức HRAC/WSSA xếp tetflupyrolimet vào nhóm 28 (lần đầu nhóm này có hoạt chất thương mại), nghĩa là không trùng với các nhóm quen thuộc như các thuốc “tẩy trắng”, ức chế ACCase, ALS, PPO, HPPD… → cực hữu ích trong xoay vòng để hạn chế kháng thuốc.

Điểm cộng “ít ai biết”: tính đến nay chưa ghi nhận cỏ dại kháng tại đúng đích DHODH trong dữ liệu kỹ thuật toàn cầu của FMC (nhưng vẫn cần dùng đúng nguyên tắc luân phiên/phối hợp).

3) Hai sản phẩm sắp bán: khác nhau ra sao?

Keenali™ Complete (phối hợp sẵn, dùng rộng ở “Miền Trung Nam” nước Mỹ)

• Bản chất: “đóng gói chung” Dodhylex™ + Command® 3ME (clomazone). Phối hợp giúp mở rộng phổ, kéo dài thời gian giữ cỏ, và giữ gìn hoạt chất mới nhờ có hai cách đánh khác nhau ngay từ đầu vụ.
• Đối tượng chính: các cỏ lá hẹp khó trị trên lúa, đặc biệt cỏ lồng vực (barnyardgrass), các loài sprangletop, v.v.

Keenali™ GR (đơn hoạt chất, định vị cho California)

• Bản chất: chỉ có Dodhylex™, tiền nảy mầm là chính, nhắm vào cỏ lồng vực/watergrass, sprangletop ở vùng lúa California. Dù là “đơn hoạt chất”, khuyến nghị vẫn là phối hợp/luân phiên với hoạt chất khác trong chương trình.

4) Những điều “ít ai để ý” nhưng hữu ích khi tư vấn/ra đồng

• Đánh vào hạt đang nảy mầm: vì chặn men DHODH trong con đường tạo pyrimidin, Dodhylex™ chặn hẳn quá trình nảy mầm và tăng trưởng mô, nên hiệu quả nhất lúc tiền nảy mầm/ra lá rất sớm; sau đó vẫn có hiệu lực hậu nảy mầm ở mức nhất định nhưng định vị sản phẩm là tiền nảy mầm có tồn lưu.
• Dấu hiệu ngoài đồng: các thí nghiệm đại học ở Mỹ (LSU, Arkansas, UC-Davis…) ghi nhận hiệu lực rất cao trên cỏ lồng vực và sprangletop, tồn lưu dài hơn “mặt bằng” khi có/không có phối hợp; có nơi báo cáo ≥99% với watergrass, 100% với sprangletop trong điều kiện thử nghiệm.
• Vì sao nên phối hợp ngay từ đầu?: phối hợp hai “cách đánh” khác nhau giúp giảm áp lực chọn lọc, “mua thời gian” để xử lý hậu nảy mầm đúng cửa sổ, đồng thời mở rộng phổ sang một số cỏ lá rộng/cói.

5) Khi nào có hàng, ở đâu trước?

• Thời điểm (Mỹ): Keenali Complete dự kiến mùa vụ 2027, Keenali GR mùa vụ 2028, đều phụ thuộc phê duyệt EPA. Khu vực: Complete nhắm Mid-South (Arkansas, Louisiana, Mississippi, Missouri, Texas), còn GR nhắm California.
• Bối cảnh toàn cầu: đăng ký thương mại đầu tiên cho công nghệ Dodhylex™ đã xuất hiện (2025), khẳng định đây là cơ chế mới đầu tiên sau nhiều thập kỷ và đang mở rộng nộp hồ sơ ở nhiều nước.

6) Lưu ý pháp lý & an toàn

Các sản phẩm chưa được đăng ký tại nhiều thị trường; mọi thông tin thương mại hóa đều “chờ phê duyệt” và có thể thay đổi theo nhãn từng nước/từng bang. Luôn đọc kỹ nhãn khi được phép lưu hành và tuân thủ hướng dẫn luân phiên/phối hợp để trì hoãn kháng thuốc.

Tóm tắt:

• Cái mới: Dodhylex™ (tetflupyrolimet) “khóa” men DHODH, cơ chế mới sau hơn 35 năm; rất hữu ích để xoay vòng hạn chế kháng.
• Hai lựa chọn: Keenali™ Complete (phối hợp sẵn với Command® 3ME) và Keenali™ GR (đơn hoạt chất); đều định vị tiền nảy mầm có tồn lưu.
• Thời điểm: kỳ vọng 2027 (Complete) và 2028 (GR) tại Mỹ; ưu tiên vùng lúa nhiều cỏ kháng.