HƯỚNG DẪN CHI TIẾT THỦ TỤC XUẤT KHẨU SẦU RIÊNG & CÁC RỦI RO DOANH NGHIỆP CẦN LƯU Ý
1. Giới thiệu về xuất khẩu sầu riêng
Sầu riêng Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc và Mỹ. Trong đó, Trung Quốc là thị trường lớn nhất, chiếm hơn 90% tổng sản lượng sầu riêng xuất khẩu. Tuy nhiên, để xuất khẩu sầu riêng thành công, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và thủ tục hải quan.
2. Quy trình xuất khẩu sầu riêng chi tiết
2.1. Xác định thị trường xuất khẩu và điều kiện nhập khẩu
Mỗi quốc gia có yêu cầu nhập khẩu khác nhau đối với sầu riêng. Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ:
- Trung Quốc:
- Doanh nghiệp phải đăng ký với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC).
- Sầu riêng phải có mã vùng trồng và mã cơ sở đóng gói được Trung Quốc phê duyệt.
- Đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc BVTV và kiểm dịch thực vật.
- Từ ngày 10/01/2025, Trung Quốc yêu cầu tất cả các lô sầu riêng nhập khẩu phải có giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Cadimi và chất vàng O (Auramine O).
- Thái Lan, Malaysia:
- Yêu cầu sầu riêng có chất lượng cao, không nhiễm sâu bệnh.
- Kiểm dịch thực vật nghiêm ngặt, đặc biệt với hàng đông lạnh.
- Hàn Quốc, Mỹ:
- Phải có giấy phép nhập khẩu (Import Permit).
- Yêu cầu cao về kiểm dịch thực vật, an toàn vệ sinh thực phẩm.
2.2. Kiểm tra chất lượng và chuẩn bị hàng hóa
Sầu riêng xuất khẩu cần đảm bảo:
- Chất lượng: Trái sầu riêng chín tự nhiên, không bị sâu bệnh, không nhiễm dư lượng thuốc BVTV vượt mức cho phép.
- Trọng lượng trái: Tùy theo yêu cầu từng thị trường (thường từ 2 - 6kg/trái).
- Đóng gói:
- Sầu riêng tươi: Đóng hộp carton có lỗ thoáng khí, bọc lưới bảo vệ.
- Sầu riêng đông lạnh: Đông lạnh nhanh ở nhiệt độ -40°C, sau đó bảo quản ở -18°C.
3. Bộ chứng từ xuất khẩu sầu riêng
Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ xuất khẩu để tránh trì hoãn khi làm thủ tục hải quan:
- Hợp đồng mua bán (Sales Contract)
- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice)
- Phiếu đóng gói (Packing List)
- Tờ khai hải quan (Customs Declaration)
- Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate)
- Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin – C/O)
- Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm (nếu thị trường yêu cầu).
- Giấy phép nhập khẩu (Import Permit) (đối với Hàn Quốc, Mỹ).
- Vận đơn (Bill of Lading – B/L)
- Bảo hiểm hàng hóa (Cargo Insurance) (nếu có)
- Giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Cadimi và chất vàng O (áp dụng khi xuất khẩu sang Trung Quốc từ ngày 10/01/2025).
4. Rủi ro thường gặp khi xuất khẩu sầu riêng & cách phòng tránh
4.1. Rủi ro về chất lượng hàng hóa
- Dư lượng Cadimi và chất vàng O vượt mức cho phép
- Cadimi là kim loại nặng có thể gây hại cho sức khỏe con người.
- Chất vàng O (Auramine O) là chất nhuộm công nghiệp bị cấm trong thực phẩm do nguy cơ gây ung thư.
- Cách phòng tránh: Kiểm soát nghiêm ngặt nguồn nguyên liệu và quy trình sản xuất, không sử dụng chất vàng O trong sơ chế, đóng gói.
- Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép
- Nếu không kiểm soát kỹ, lô hàng có thể bị từ chối nhập khẩu.
- Cách phòng tránh: Chọn nguồn hàng từ các vùng trồng đạt chuẩn GAP, kiểm tra dư lượng thuốc BVTV trước khi xuất khẩu.
- Hư hỏng trong quá trình vận chuyển
- Sầu riêng dễ bị dập nát nếu đóng gói không đúng cách.
- Cách phòng tránh: Sử dụng bao bì phù hợp, tránh va đập khi vận chuyển.
- Nhiễm khuẩn hoặc sâu bệnh
- Nếu lô hàng bị phát hiện có côn trùng, vi khuẩn, sẽ bị tiêu hủy hoặc trả về.
4.2. Rủi ro về thủ tục xuất khẩu
- Thiếu mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói hợp lệ
- Nếu doanh nghiệp không có mã số đăng ký với GACC, lô hàng sẽ bị từ chối nhập khẩu.
- Cách phòng tránh: Đảm bảo mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đã được phê duyệt trước khi xuất khẩu.
- Chứng từ xuất khẩu không chính xác hoặc không đầy đủ
- Sai sót trong giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật, C/O hoặc kiểm định Cadimi có thể khiến hàng bị ách tắc.
- Cách phòng tránh: Chuẩn bị đầy đủ chứng từ theo yêu cầu từng thị trường.
4.3. Rủi ro về thanh toán & hợp đồng
- Khách hàng chậm thanh toán hoặc từ chối nhận hàng
- Đối tác nước ngoài có thể lợi dụng điều khoản hợp đồng để gây khó khăn trong thanh toán.
- Cách phòng tránh: Sử dụng phương thức thanh toán an toàn như L/C (Letter of Credit) hoặc đặt cọc trước.
- Rủi ro tỷ giá & chi phí logistics
- Biến động tỷ giá ngoại tệ có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận.
- Cách phòng tránh: Theo dõi biến động tỷ giá và chọn thời điểm xuất khẩu hợp lý.
5. Kết luận
Xuất khẩu sầu riêng mang lại cơ hội lớn nhưng cũng đi kèm nhiều thách thức. Doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng về chất lượng sản phẩm, thủ tục xuất khẩu và kiểm soát rủi ro để đảm bảo quá trình xuất khẩu diễn ra suôn sẻ.